56. семінар карпаторусиністікы – на тему сучасной русиньской літературы

Михал Павліч: КОМІКА СТЕРЕОТІПІВ У ПРОЗЇ МІРОСЛАВА ЖОЛОБАНІЧА

Одбыв ся 56. научный семінар капаторусиністікы

По скоро тройрочній павзї Інштітут русиньского языка і културы Пряшівской універзіты у Пряшові зорґанізовав на 16. марца 2023 в просторах ректорату – в засїдални Consilium maius уже 56. семінар карпаторусиністікы.

Семінары карпаторусиністікы мали перед пандеміёв Ковід своїх реґуларных навщівників (хоць їх чісло ся в послїднїх двох роках поступно знижовало), але все ся нашло холем 10 – 15 особ, котрых заінтересовала авізована тема із жывота Русинів як автохтонной міноріты, компактно жыючой на северовыходї Словакії і в сусїднїх штатах – В Польщі, на Українї і в Мадярьску. Найбівшый інтерес в минулости быв о семінары, на котрых были презентованы темы з давнїшой і недавной історії Русинів.

Много раз было конштатоване, же в рамках третёго народного оброджіня Русинів і їх наслїдной ревіталізації найпрудшым темпом ся розвивать передовшыткым літературна сфера. Темы, дотыкаючі ся сучасной русиньской літературы были уже дакілько років презентованы звычайно зачатком календарьного рока. Семінары были споєны з презентаціёв розвоя сучасной русиньской літературы найновшыма выданями передовшыткым умелецькых текстів (але ай научной, одборной і одборно-популарной літературы) за цїлый попереднїй рік.

Такым быв ай 56. семінар на літературну тему, на котрім выступив одборный асістент Інштітуту русиньского языка і културы ПУ Мґр. Михал Павліч, ПгД.

Михал Павліч ся од скончіня докторандьскых штудій (2018), коли обгаїв дізертачну роботу під менторством проф. ПгДр. Петра Кашы, венує теорії літературы і сучасній русиньскій літературї на Словакії. На семінару карпаторусиністікы выступив із темов Коміка стереотіпів у прозї Мірослава Жолобаніча, іншпірованый главнї послїднїма двома публікаціями гуморесок Міра Жолобаніча – Захранка (2020) і Дуплава верьба (2021), ід котрому, надїєме ся, прибуде тото року ай третя часть – Горечій кавей (з укажков з приправлёваной публікації здобыв автор перше місце в Літературнім конкурзї Марії Мальцовской 9).

Орґанізаторы семінара вырїшли на тот раз закликати на семінар ай штудентів середнїх школ, тых, котры проявили інтерес о сучасну русиньску літературу – з Педаґоґічной академії і Середнёй одборной школы служеб на ул. Кошіцька, обидві у Пряшові. Відїло ся, же їх семінар заінтересовав і проявили таксамо інтерес о найновшы выданя русиньской літературы, котры мали  можность дістати ай з венованём авторів. На семінар прияли позваня русиньскы авторы – Марія Шмайдова, Миколай Коневал, Мілан Ґай і Мірослав Жолобаніч.

Як выплывать з назвы темы семінара, гуморескам четвертого позваного гостя быв венованый выступ літерата Михала Павліча, зато было інтересне про автора дізнати ся, як принимать, аналізує і оцїнює ёго штіл писаня одборник – літерат, а про участників семінара зась выникла добра можность давати авторови вопросы, главнї о тім, одкы бере іншпірацію на писаня.

Конець діскусії завершыла Кветослава Копорова, котра вела семінар, такыма словами: „Є добрї, кедь знаєме приїмати гумор у вшыткых ёго подобах, засміяти ся з веселой, але даколи ай смутно-гуморной сітуації, а „майстрами жывота“ ся стаєме тогды, кедь ся знаєме засміяти ай самы із себе. А суть меджі нами тыж люде, котры знають розосміяти нелем себе, але ай другых. Мають необычайный талент – творити гумор. Такым є ай наш днешнїй взацный гость – Міро Жолобаніч“.

Позад діскусії докторандка Мґр. Михала Голубкова представила найновшы выданя з области карпаторусиністікы за послїднї три рокы а мілов точков за семінаром было выступлїня інтерной докторандкы Інштітуту русиньского языка і културы Мґр. Домінікы Новотной із своїм найновшым репертоаром співанок.

-кк-

Фото З. Цітрякова.

Одбыла ся вырочна членьска громада Сполку русиньскых писателїв

Членьска громада Сполку русиньскых писателїв

16. марца 2023 ся на Інштітутї русиньского языка і културы Пряшівской універзіты у Пряшові одбыла вырочна членьска громада Сполку русиньскых писателїв Словеньска.

Громаду вела председкыня Сполку Кветослава Копорова, котра інформовала о выслїдках роботы за рік 2022 і представила планы на далшый рік. Сполок в рамках своїх актівіт в роцї 2023 предкладать штири проєкты до Фонду на підпору културы народностных меншын – проєкт на выданя двох публікацій, проєкт Літературный конкурз Марії Мальцовской (юбілейный – десятый рочник) і проєкт на реалізацію вебовой сторінкы www. rusynlit.sk.

По успіху двох выданых книжок куртых гуморістічных повідань автора Міра Жолобаніча Захранка і Дуплава верьба, того року предложыв Сполок на выданя третє продовжіня гуморесок, теперь з назвов: Горечій кавей (іде знову о курты повіданя з гуморным підтекстом і ілустраціями автора). Другов предложеным текстом на выданя суть повіданя про найменшых зо жывота мушковины – Під диков грушков авторкы Марії Шмайдовой. До того часу іщі не знаєме, ці будуть проєкты схалены.

Заключінём проґраму громады были офіціалны ґратулації нелем вітязям минулорочного літературного конкурзу Марії Мальцовской, але ай вшыткым участникам літературного конкурзу, котрым были переданы діпломы.

Як то бывало звыком перед пандеміёв, позад членьской громады Сполку наслїдовав семінар карпаторусиністікы на тему русиньской літературы. Сьме потїшены, же по трёх роках павзы (послїднїй семінар карпаторусиністікы быв концём рока 2019, а планованый семінар – в марцу 2020 ся уже з доводу пандемії не зреалізовав) ся знова тота традіція обновила і будеме ся надїяти, же семінар, котрому выступаючій – Мґр. Михал Павліч, ПгД. дав назву Коміка стереотіпів Мірослава Жолобаніча, заінтересовав як публіку молодых штудентів, так ай традічных навщівників семінарів карпаторусиністікы.

-кк-

фото Зденкы Цітряковой.

Членьска громада Сполку – по двох роках

27. юна 2022 ся на Інштітутї русиньского языка і културы Пряшiвской універзіты у Пряшові одбыла вырочна членьска громада Сполку русиньскых писателїв Словеньска. По двох роках (в роках 2020 і 2021 з прічіны пандемії Ковід-19 ся сходили лем членове рады Сполку) ся до Пряшова зышли русиньскы писателї з окресів Снина, Меджіабірцї, Свідник, Стропків і Стара Любовня.

Громаду вела председкыня Сполку Кветослава Копорова, котра інформовала о выслїдках роботы за послїднї два рокы і представила планы на далшый рік. Сполок традічно в рамках своїх актівіт предкладать три проєкты до Фонду на підпору културы народностных меншын – проєкт на выданя єдной публікації, проєкт Літературный конкурз Марії Мальцовской і проєкт на реалізацію вебовой сторінкы www. rusynlit.sk. Так тому было ай в роцї 2022. По минулорoчнім успіху выданой книжкы куртых гуморістічных повідань автора Міра Жолобаніча Захранка, ай того року предложыв Сполок на выданя вольне продовжованя гуморесок, теперь з назвов: Дуплава верьба (іде знову о курты гуморескы з ілустраціями автора). Нажаль, з доводу пандемії, але, як сьме были інформованы, ай з доводу недостатку працовных сил на Фондї, іщі все не знаме, ці были проєкты схвалены. Надїяме ся же ся так стане холем до конця лїта.

Єдным з пунктів, котры были проїднаны на громадї было ай удїлёваня творивых штіпендій русиньскым авторам (того року была удїлена єдна творива штіпендія – Л. Шандаловій), а таксамо інформація о тогорочнім удїлёваню Цїны і премії А. Павловіча за русиньску літературу. Як ся выявило в ходї зборів, вітязь іщі не быв офіціално выголошеный, хоць засїданя Літературного фонду уже проходило (якраз в тот день – 27. 6. 2022 в Братїславі), также, як поінформовав член комісії при Літератунрім фондї за русиньску меншыну Михал Павліч, выслїдкы ся дізнаме десь у септембрї, хоць по іншы рокы то бывало в юну.

Оцїнeны авторы Літературного конкурзу Марії Мальцовской – 2. місто – Владїслав Сивый (другый злїва), 1. місто – Людміла Шандалова (третя злїва).

Позітівным є факт, же до Сполку были прияты троє новы членове – Марія Шмайдова, Миколай Коневал і Владїслав Сивый. По скончіню функчного періоду была за председкыню Сполку знову зволена Кветослава Копорова, также буде вести Сполок далшы штири рокы.

Нова членка Сполку Марія Шмайдова (вправо) вєдно з Людмілов Шандаловов

Приємным заключінём были ґратулації юбілантам – Мірови Жолобанічови і Осифови Кудзеёви, котры в тім роцї славили округлый юбілей, таксамо ґратулації вітязям літературного конкурзу 2021 – Владїславови Сивому, Людмілї Шандаловій і Еленї Хомовій, котра выданём самостатной публікації  ся стала кандідатков на членство.

-кк-

фото М. Павліч

Správa o činnosti Spolku rusínskych spisovateľov Slovenska

Spolok rusínskych spisovateľov Slovenska je pokračovateľom vydavateľských aktivít v oblasti krásnej literatúry Rusínov z minulosti. Spolok počas svojho trvania od polovice roku 2001 vydal niekoľko almanachov, odborných publikácií s tematikou rozvoja rusínskej literatúry, ale najmä množstvo umeleckých textov v rusínskom normatívnom jazyku.

 

Vydavateľská činnosť

Almanachy

Tieto publikácie vydané Spolkom rusínskych spisovateľov Slovenska nadväzujú na tradície almanachov Alexandra Duchnoviča. Almanachy (dohromady ich vyšlo deväť, v rokoch 2003 až 2011) pozostávajú z rôznorodého obsahu ako sú informácie o činnosti Spolku a jeho aktivitách (napr. literárne semináre, literárna súťaž), medailóny rusínskych spisovateľov, literárna kritika zameraná na rusínsku literatúru, ukážky z prekladovej či literárnej tvorby súčasných rusínskych spisovateľov (poézia, próza, ale aj dráma).

 

Русиньскый літературный алманах  (2003). Доц. ПгДр. Василь Хома, к. н. (ед.). Пряшів: Сполок русиньскых писателїв Словеньска.

Русиньскый літературный алманах (2004) Доц. ПгДр. Василь Хома, к. н. (ед.). Пряшів: Сполок русиньскых писателїв Словеньска.

Русиньскый літературный алманах (2005) Доц. ПгДр. Василь Хома, к. н. (ед.). Пряшів: Сполок русиньскых писателїв Словеньска.

Русиньскый літературный алманах (2006) Доц. ПгДр. Василь Хома, к. н. (ед.). Пряшів: Сполок русиньскых писателїв Словеньска.

Русиньскый літературный алманах (2007) Доц. ПгДр. Василь Хома, к. н. (ед.). Пряшів: Сполок русиньскых писателїв Словеньска.

Русиньскый літературный алманах (2008) Доц. ПгДр. Юрій Панько, к. н. (ед.). Пряшів: Сполок русиньскых писателїв Словеньска.

Русиньскый літературный алманах (2009) Доц. ПгДр. Юрій Панько, к. н. (ед.). Пряшів: Сполок русиньскых писателїв Словеньска.

Русиньскый літературный алманах на 2010-ый рік). Мґр. А. Зозуляк (ед.). Пряшів: Сполок русиньскых писателїв Словеньска.

Русиньскый літературный алманах на 2011-ый рік. Мґр. А. Зозуляк (ед.) – ПгДр. Кветослава Копорова (ед.). Пряшів: Сполок русиньскых писателїв Словеньска, 108 с.

Krásna literatúra a odborná literatúra

Literatúra vydávaná Spolkom rusínskych spisovateľov Slovenska prezentuje súčasné možnosti rusínskej literatúry, jej tematickú a žánrovú rozmanitosť a od začiatku tiež tvorbu rusínskych autorov, ktorých obrodenecký proces Rusínov a následná kodifikácia jazyka inšpirovali k písaniu poetického slova a tiež prozaických diel v spisovnom rusínskom jazyku (autori ako Kveta Morochovičová-Cvik, Iveta Melničáková, Miroslava Lacová, Svetlana Škovranová, Mikuláš Škurla, Mikuláš Koneval, Peter Jalč, Petra Semancová, Milan Gaj, Ľudmila Šandalová, Miroslav Žolobanič, Daniela Kapraľová, Mária Šmajdová a ďalší). Rovnako významnou súčasťou literatúry vydávanej Spolkom sú aj diela známych novodobých rusínskych autorov ako napr. Mikuláš Kseňák, Michal Hirjak, Štefan Suchý, Štefan Smolej, Helena Gicová-Micovčinová, Jurko Charitun atď.

 

Vydané publikácie:

 

Ґай, М. 2016. Моїм родакам. Поезія. Пряшів: Сполок русиньскых писателїв Словеньска, 80 с.

Ґіцова-Міцовчінова, Г. 2012. Ружа під облаком. Поезія. Пряшів: Сполок русиньскых писателїв Словеньска, Пряшів, 142 с.

Жолобаніч, М. 2017. Хто ся сміє, є одважный. Афорізмы доповнены карікатурами. Пряшів: Сполок русиньскых писателїв Словеньска , 63 с.

Жолобаніч, М. 2018. Хто ся сміє, є мудрый. Афорізмы доповнены карікатурами. Пряшів: Сполок русиньскых писателїв Словеньска, 95 с.

Жолобаніч, М. 2019. Хто ся сміє, є здравый. Афорізмы доповнены карікатурами. Пряшів: Сполок русиньскых писателїв Словеньска, 79 с.

Зозуляк, А., (ред.) 2010. Русиньскый літераурный алманах на рік 2010. Пряшів: Сполок русиньскых писателїв Словеньска, 182 с.

Ілковіч, В., (ред.) 2014. Русиньскый новинарь. Спомины новинаря Алексія Ільковіча. Пряшів: Сполок русиньскых писателїв Словеньска, 130 с.

Kсеняк, М. 2002.  Выбраны байкы. Пряшів: Сполок русиньскых писателїв Словеньска, 80 с.

Ксеняк, М. 2009.  Жмені родной землі. Пряшів: Сполок русиньскых писателів Словеньска, 135 с.

Ксеняк, М. 2010. Зеркалїня. Zrkadlenie. Байкы. Пряшів: Сполок русиньскых писателїв Словеньска, 200 с.

Ксеняк, М. 2013. Споминкы і очекованя. Пряшів: Сполок русиньскых писателїв Словеньска, 130 с.

Купка, В. 2004.  Дом без світла. Стихы. Пряшів: Сполок русиньскых писателів Словеньска, 87 с.

Лацова-Гупцеёва, М. 2006. Аура. Поезія. Пряшів: Сполок русиньскых писателїв Словеньска, 41 с.

Мальцовска, М. 2012. Найкрасша приповідка. Выбір з творчости. Пряшів: Сполок русиньскых писателїв Словеньска, 284 с.

Мороховічова-Цвик, К. 2011. Камаратя спід зеленого дуба і белавого неба. Гаданкы. Пряшів: Сполок русиньскых писателїв Словеньска, 110 с.

Мороховічова-Цвик, К. 2014.  Любовны періпетії. Поезія. Пряшів: Сполок русиньскых писателїв Словеньска, 68 с.

Падяк, В. 2012. Нарис історії карпаторусиньской літературы ХVI. – XXI. стороча. Пряшів: Сполок русиньскых писателїв Словеньска, 140 с.

Семанцёва, П. 2013. Россыпаны рядкы. Проза. Пряшів: Сполок русиньскых писателїв Словеньска, 143 с.

Смолей, Ш. 2009. Нагода або судьба. Проза. Пряшів: Сполок русиньскых писателів Словеньска, 141 с.

Сухый, Ш. 2009. Незабудка. Поезія про дїти. Пряшів: Сполок русиньскых писателїв Словеньска, 94 с.

Сухый, Ш. 2009. Міст над ріков часу. Есеї. Пряшів: Сполок русиньскых писателїв Словеньска, 64 с.

Шмайдова, М. 2020. У дїдка на дворї. Пряшів: Сполок русиньскых писателїв Словеньска, 100 с.

Харитун, Ю. 2011. Мої сны. Поезія. Пряшів: Сполок русиньскых писателїв Словеньска, 224 с.

Харитун, Ю. 2012.  Мої незабудкы. Поезія. Пряшів: Сполок русиньскых писателїв Словеньска, 236 с.

Хома, В. – Xомова, М. 2005. Оброджіня Русинів. (Зборник статей і штудій о русиньскій літературі, културі і діятельстві русиньскых орґанізацій пі року 1989). Пряшів: Сполок русиньскых писателів Словеньска, 224 с.

Ялч, П. 2014. Мамко, подьме чітати. Поезія про дїти. Пряшів: Сполок русиньскых писателїв Словеньска, 65 с.

Ďalšia podporená činnosť Spolku:

8 ročníkov Literárnej súťaže Márie Maľcovskej (od roku 2010)

Literárna súťaž Márie Maľcovskej je pod týmto názvom organizovaná už ôsmy rok, pomenovaná bola na pamiatku významnej prozaičky Márie Maľcovskej, ktorá odišla na večnosť v roku 2010. Literárna súťaž sa zameriava na objavovanie a podporu začínajúcich autorov píšucich po rusínsky. Spolok v rámci súťaže oceňuje najlepšie, doteraz nepublikované diela v oblasti poézie, prózy, esejí a drámy v spisovnom rusínskom jazyku. Po vyhlásení výsledkov súťaže sú diela publikované v literárnej rubrike časopisu Rusín s názvom Pozdravenie Rusínov a na webovej stránke Spolku.

Založenie a udržiavanie webovej stránky Spolku rusínskych spisovateľov Slovenska (od roku 2018).

Webová stránka Spolku rusínskych spisovateľov Slovenska (http://www.rusynlit.sk)  slúži pre potreby občianskeho združenia aj širokej verejnosti. Na stránke je možné nájsť informácie o súčasnej rusínskej literatúre na Slovensku v niekoľkých sekciách. Sú tu zverejňované informácie o vydanej literatúre, prezentačných akciách OZ, ako aj o ďalších akciách spojených sú súčasnou rusínskou literatúrou. Ďalej biografie autorov, rozhovory, zoznamy ich diel a informácie o oceneniach. V rámci sekcie Literatúra sú publikované odborné články posudzujúce súčasnú rusínsku literatúru, ukážky z publikovaných literárnych textov, ako aj z diel zaslaných do Literárnej súťaže Márie Maľcovskej (vrátane organizačných informácií ako sú termíny či podmienky účasti).

Zrealizované projekty, ktoré boli podporené z verejných zdrojov, možno vyhľadať na stránkach:

https://dotacie.vlada.gov.sk/ (do roku 2018)

https://podpora.kultminor.sk/statistiky/program (od roku 2018)