Недїльны балады: Меланія Германова
Войнова балада
Уж сімдесят років
з тых часів тяженькых.
Мі – сімдесят вісем
я уже старенька.
Вшытко ся минуло,
десь повытрачало.
Але споминаня
у сердцї зістало…
Найвеце за войну –
я войны дїтина.
Кілько то жывотів
она покосила?
Тілько тых гробиків,
а на них хрестиків?
Тілько то претілько
войны небіжчіків?!
Не мож зраховати,
ани вшыткых знати.
Война є тым світом
навікы проклята…
Дотерь у моїй памяти:
кулї, міны, пушкы,
Піштолї, ґранаты.
А малы розбушкы,
што ся ту валяли.
Маленькы палчікы
дїтём одорвали.
Нїмцї ся Катюшы
як чорта бояли.
Катюшы стрїляня
я запамятала,
А Катя співала
совєтьскым воякам:
„Пусть он землю
бережёт родную,
А любов катюша
збережёт.‟
Од Русів єм чула:
„Зравстуйте, ребята…
А од Нїмцїв: „Kinder,
kom, halt, arbajten…“
Велё той бісїды
єм позабывала.
Но главна основа
в головцї остала
В дїтячій головцї,
а то велё значіть…
Война – то нещастя,
война людей ніщіть.
Божічку заваруй,
іщі єй зазнати.
Взяла мамам сына,
а дїточкам нянька
Лежыть на цінтерї
моя сестра Анька.
Твоє злате мено
своїй дївцї-м дала.
Нїґда не забуду
война сі тя взяла…
Тілько тых дїточок
куля поскошала.
Як не доктор Педан
і мене бы стяла.
Мої ровесници –
войновы калїкы.
Без палцїв, з барлами –
а і небіжчікы.
Войновы наслїдкы
зістали каждому.
Слїпота, глухота
і реума – што кому.
Велике терпіня,
предчасне вмераня.
Таке то на войну
гірьке споминаня.
Як не памятати
Маковіцї жертвы.
Многы з них на Дукли,
нашы гробы братьскы.
Хресты, обеліскы –
вояків без мена.
Чекали їх дома
родічі, брат, жена…
Жывот положыли
на проклятій войнї.
Токаїк, Освєнчім –
ці то мож забыти?
Праві єм зачала
до школы ходити.
Букварик, зошыток
в цаністрї носити.
Буквы ся учіти,
блайвасом писати.
Як на нашу школу
зачали стрїляти…
Втїкайте, дїточкы,
бо война – втїкайте!
Як ся война скончіть,
та ся повертайте
А нашу школочку
Нїмцї підпалили.
Де сьме ся по войнї?! –
В бараку учіли.
Як то мож забыти
на войнову осїнь.
Мы – голы і босы,
додж студеный росив.
Нянько нїс на плечох
бабу – хвора была.
А мама полёву
колыску хранила.
З середушнёв сестров
за рукы ся тримали.
Вели і коровку,
стернянков крачали.
Колона ножчаток,
бо сьме босы были,
а кобылу Ірму
Нїмцї нам забрали.
А паця на дворї
такой зарїзали…
Єдинов обжывов
дрїбны бандурята,
што сьме уж не встигли
з поля выкопати.
Молочко Красулї
вшыткых нас жывило.
Тепле сьме го пили
так нас захранило.
Плакали сьме вшыткы
при хыжі розбитій.
Де ся притулиме?
Де будеме жыти?
В малім комірчати
сьме ся постуляли.
В холодї, голодї
войну перебыли.
Наша хыжа під церьковцёв,
Зато так допала.
Нїмцї ся там поховали,
А Руси стрїляли.
Турню на церькви розбило,
облакы побило.
Та ай нам смертёв грозило,
помочі не было.
Валалчане ся ту збігли
церьковцю бранити:
„Вы не люде, але звірї –
ніч вам не є святе.‟
В комірцї сьме ся дусили
До скончіня войны.
Хворы, брудны, заушены,
Блых, сверблячок повно.
Лем Унра із Америкы
Людём спомагала.
Потравины, ошатїня
Людём посылала.
Выдрань з Калиновом
сусїдове были.
Першых їх од Нїмцїв
Руси вызволяли
Як Калинів вызволяли
дикы гуска одлїтали.
24-ый септембер
мы навсе запамятали.
А о два днї і наш валал
тыж ослободили.
Лаборець аж до децембра
фашісты ніщіли.
Лем ня єдно трапить
чом войны по світї?
Чом вмерають вшыткы
дорослы і дїти?
Кров людьска – не вода!
Мали бы сьме знати.
Не дайте ся, люде,
тій кровцї пролляти!