Послїднїй семінар карпаторусиністікы в роцї 2019: Незнамы міста у біоґрафії Анатолія Кралицького і ёго народно-языковы орьєнтації

Послїднїй семінар карпаторусиністікы – на літературну тему

 

Незнамы міста у біоґрафії Анатолія Кралицького і ёго народно-языковы орьєнтації (Скушености зоставителїв выбратых творів літератора.)

Tо была тема послїднёго семінара карпаторусиністікы в роцї 2019 (одбыв ся 4. децембра 2019). Выступив на нїм Мґр. Валерій Падяк, к. н., котрый ся з ёго участниками подїлив із найновшыма выслїдками своїх научных бадань і представив особность Анатолія Кралицького (хрещеного як Александра Кралицького  в селї Чабины, де ся і народив). Вказав на дакотры неточности в ёго біоґрафічных даных, як ай неточности в інтерпретації языковой і народной орьєнтації Кралицького, котры уводили дакотры авторы в минулости а далшы, котры писали о Кралицькім, їх переберали.

Тоты неточности ся тыкають главнї народжіня і молодых років Кралицького. Зато у своїм выступі В. Падяк обернув позорность на ёго дїтинство і молоды рокы. Попробовав выяснити неточности в ёго біоґрафії односно такых фактів: коли і де ся народив А. Кралицькый, коли го похрестили, хто были ёго отець і мати, з кількох дїтей походив, де ся учів А. Кралицькый, аж до вопросів: яку здобыв освіту, коли і де ся став  монахом? Іде о рокы 1835 – 1858. Інакше повіджено, были то рокы формованя ёго характеру, інтелектуалного росту особности, формованя інтересів, а тыж націоналных и языковых орьєнтацій.

Свою презентацію зачав выступаючій – Мґр. Валерій Падяк, к. н., конштатованём, же семінар быв орґанізованый на памнять 125-ой рочницї од дня смерти и 185-ой рочницї од дня народжіня зачінателя карпаторусиньской прозы Анатолія Кралицького (1835–1894). На честь той вызначной карпаторусиньской особности (котра ся народила в селї Чабины, окр. Меджілабірцї)

вышла книга ёго умелецькой прозы, але тыж перекладів, мемоарів, публіцістікы і етноґрафічных бадань. «Творы» –  так ся называть нова книжка А. Кралицького, котру вшорили В. Падяк і М. Павліч і котра має веце як 400 сторінок. Є то антолоґія, котра презентує сучасному русиньскому чітателёви Анатолія Кралицького як унікактну особность русиньской културы, літературы і історії добы будительства  (в тім контекстї позерай ёго бібліоґрафію: ПАДЯК, В., ІЛЬЧЕНКО, Л. о. Анатолій Кралицький: Бібліографічний покажчик. – Ужгород, 1994, 112 с.).

З научных жрідел маме інформації, же першу біоґрафію о. А. Кралицького, подав Євґеній Фенцик у 1893 роцї у своїй роботї: «Очерк Угро-русской письменности». Очерк написав Фенцик рік перед смертёв Кралицького (котрого він добрї знав). Валерій Падяк представив  Фенциків текст о Кралицькім в оріґіналї: «Отецъ Анатолій родился въ Чебинномъ въ Земплинскомъ комитатѣ 12-го февраля 1835 года, рукоположен въ іеромонахи 1858-го года 25-го марта епископомъ Іосифомъ Гаганцемъ въ Пряшевѣ, черезъ полгода опредѣленъ въ Марія Повчанскій монастырь, гдѣ состоялъ профессоромъ церк. исторіи и каноническаго права. 1863-го года избранъ модераторомъ новичковъ, а 1869-го года игуменомъ Мукачевскаго монастыря, въ которой должности и днесь труждается для блага нашей церкви, монашества и нашего народа».

О Кралицькім писали (або го споминали у своїх публікаціях) ай літературознатель Ф. Тїхі, ці історік літературы Є. Недзельскый, таксамо о. А. Пекарь (історік Чіну св. Василія Великого на Підкарпатю), ці літературознателька Й. Голенда і др. Інформації о Кралицькім находив В. Падяк таксамо в архівах, также антолоґія  «Творы» буде цїнным вкладом до мозаікы розвоя карпаторусинькой літературы.

Кветослава Копорова,

орґанізаторка семінара,

фото: Зденька Цітрякова